ALİ ŞEKER (İstanbul) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Sayın Bakan, değerli bürokratlar; ülkemizin en önemli sorunlarının başında işsizlik geliyor, özellikle de genç işsizlik ve umutsuz olan, kendilerini geleceksiz olarak gören gençler kendi geleceklerini yurt dışında arıyorlar. Bunun sebebi, tabii ki uygulanan politikalar, ekonomi politikaları ve bunun ülkeyi getirdiği durum.
Ülkedeki paranın bol olduğu o dönemdeki kaynaklar, yurt dışından gelen paralar rant için betona gömüldüğünden işçiyi istihdam edecek, nitelikli istihdam olanağı yaratacak alanlarda bu kaynaklar kullanılmadı ama bunların borçları o gençlerin gelecekte ödeyeceği borç olarak faizleriyle birlikte hanelerine yazıldı.
Bu Başkanlık süreciyle birlikte artan işsizlik ve kötü yönetim yoluyla gençlerimiz daha da umutsuz bir hâle geldi. Her ne kadar TÜİK verileri sağlıksız olsa da orada da bu durumu görmek mümkün. 15 yaşından büyük işsiz vatandaşımızın sayısı, mevsim etkisinden arındırılmış bir şekilde baktığımızda, 3 milyon 505 bin kişi yani bu rakam 2018’de böyleyken geçen sene 3 milyon 965 bine çıktı ki bu, biliyorsunuz, en düşük nüfus artış oranının olduğu bir dönemden geçiyoruz ve İkinci Dünya Savaşı’ndan beri nüfus artış hızı hiç bu kadar düşmemişti, buna rağmen rakamlar gayet olumsuz gidiyor.
Gençlerin kayıt dışı istihdamı da ciddi bir sorun ve gençler nitelikli alanlarda değil, kuryelik gibi asgari ücret alacakları alanlarda maalesef çalıştırılıyor. Üniversitelerden mezun olan gençler yetiştirildikleri alanlarda değil, tamamen alakasız alanlarda istihdam edilmek zorunda kalıyor ve o nitelikli üniversite mezunu gençler asgari ücrete dahi razıyken, bu asgari ücret açlık sınırının bile altındayken bu, ülkemiz için ciddi bir kayıp, ciddi bir kaygı oluşturuyor.
Gençler normalde çalışıp emeklilerin yani babalarının, annelerinin, dedelerinin emekli maaşlarına katkı sunması gerekirken, bunlara prim olarak destek vermeleri gerekirken annelerinin, babalarının, dedelerinin maaşlarına bakıyorlar; bu da gençler açısından moral bozucu bir sonuca yol açıyor.
Yasin Aktay ne demişti istihdamdaki bu kayıt dışılıkla ilgili olarak ve özellikle Suriyeli göçmenlerle ilgili olarak? “Eğer bunları gönderirsek ekonomimiz çöker, sanayimiz çöker.”
Kayıt dışılığa baktığımızda tarımda yüzde 84, sanayide -genel olarak tarım dışı sektörlerde- yüzde 18,7 yani ciddi bir kayıt dışılık var ve bu kayıt dışılık da neden kaynaklanıyor? İnsanlar emekli olabileceklerini düşünmüyorlar ulaşılabilir bir emeklilik sunulmadığı için, insanlar emekli olmak yerine “Primim ödenmesin, maaşım biraz daha artabilir mi?” diye bakıyorlar. Bir yandan da yabancı işçi göçü nedeniyle, mülteci ve göçmen sorunu nedeniyle -onlar da kayıt dışı istihdam altında çalıştırıldıklarından dolayı- onlar bir tehdit olarak kullanılıyor ve insanlar, maalesef, işsizliği en kötü biçimde yaşıyorlar.
Bu süreç içerisinde, OECD içerisinde genç işsizliğin ortalaması yüzde 12,8, bizde ise yüzde 23,5, neredeyse 2 katı yani “Neden gençler geleceklerini dışarıda arıyor?”un bir başka göstergesi de bu.
Ne eğitimde ne işte olan gençlerin sayısı da gittikçe artıyor. Bu gençler, eğitim görecekleri çağda, örgün eğitim görecekleri çağda açık liselere, açık öğretim kurumuna yönlendirilmelerinden dolayı da maalesef, yeteri kadar eğitimden yararlanamadıkları gibi, ucuz iş gücü olarak piyasanın emrine sunuluyorlar.
Bizim kadınlarla ilgili de çok ciddi bir çaba sarf etmemiz gerekiyor. Kadınlardaki işsizlik oranları da fazla ve işe katılım oranları da çok çok düşük.
Bir başka şeyi özellikle sormak istiyorum. Normalde devlet desteğinin, devlet katkısının verilmesi gerekiyor SGK’ye. Bütçenin 800.02.05 kaleminde bu, yaklaşık 70 milyar lira 2019 yılında, bu devlet katkısının verilmesi gerekiyordu. Bu katkı bu sabah açıklanan raporlarda gözükmüyor. Bu para verilmedi mi, yoksa bir hata mı var burada? Bunu da sormak istiyorum kısaca.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ – Teşekkür ediyorum.
Süreniz tamamlandı, son bir cümle alayım Sayın Şeker.
ALİ ŞEKER (İstanbul) – Bir saniye, bunu da tamamlayayım.
Sayıştay denetiminde 32,4 milyar TL’nin yasaya aykırı biçimde sosyal sigorta emeklilik fonuna aktarıldığı yani sağlıktan emeklilik fonuna aktarıldığı… Oysaki sağlıkta ilaç geri ödemelerinden çıkarılan kalemler var, üniversitelerin ödenemeyen paralarından dolayı düştükleri durumlar var. Bunların yasa dışı bir şekilde yapılmasının sebebi nedir? Niye bunu sağlık harcamalarını daha da geliştirmek için kullanmadınız?
Teşekkür ederim.